در حال حاضر مراكز خرید با چند‌كاربری مورد بهره برداری قرار می گیرند و میزبان طیف وسیعی از افراد جامعه هستند. برای برخی از مردم مراكز خرید علاوه بر جنبه خرید، برای ملاقات و تفریح نیز اهمیت خاصی دارد، به همین منظور شرایط در فضا باید به گونه ای باشد كه مراجعین تمایل بیشتری جهت حضور و ماندن و در نهایت خرید در مراكز خرید را داشته باشند. هنگام ایجاد یک محیط دلپذیر با ویژگی های منحصر به فرد، نورپردازی و طراحی سیستم روشنایی مراكز خرید مناسب یک بخش بسیار مهم به شمار می رود.
فضای مراكز خرید را می‌توان به چند بخش اصلی زیر تقسیم نمود:
- نمای اصلی و ورودی : شامل ورودی بیرونی و ورودی داخلی
- راهروها و Void
- فضاهای عمومی (رستورانها و مراكز تفریحی)
روشنایی نمای مركز خرید
از فاكتورهای اساسی در طراحی روشنایی نمای یك مركز خرید می توان به جذابیت و تاثیر بر انگیز بودن آن اشاره نمود. الزاماً بدین منظور نیازی به تغییر در ساختار معماری نیست. با تركیب مناسبی از نور و معماری فضا می توان به یك طرح مناسب دست یافت. از جمله موارد با اهمیت در این بخش این است كه ورودی باید به وضوح مشخص باشد، كه یكی از روش های مرسوم به این منظور استفاده از تضاد در میزان روشنایی مورد استفاده در فضا است. انواع چراغ های وال واشر مثل چراغ لدیلاین و چراغ نورپردازی نما مانند چراغ آرتیلوکس از بهترین گزینه ها برای تامین روشنایی نمای مرکز خرید هستند.
روشنایی ورودی بیرونی مركز خرید
روشنایی این بخش از مراكز خرید بایستی برای جهت دهی به بازدیدكنندگان كافی باشد. استفاده تركیبی از چراغ با پایه های بلند و كوتاه سبب ایجاد یكنواختی نور در فضای بیرونی می گردد. انواع چراغ پارکی، چراغ چمنی و چراغ دیواری برای نورپردازی این قسمت بسیار کاربردی هستند. نكته مهم در تامین روشنایی این قسمت توجه به عدم تداخل روشنایی بیرونی با روشنایی نمای ساختمان است. نورپردازی این بخش بیشتر به منظور ایجاد فضای امن برای بازدیدكنندگان است. به همین منظور بایستی دقت شود كه روشنایی ملایم باشد.
روشنایی ورودی داخلی
در سیستم روشنایی مراكز خرید و به منظور تحت تاثیر قرار دادن بازدیدكنندگان و به جهت تامین روشنایی عمومی بخش ورودی، استفاده از چراغ هایی با قابلیت فرم دهی (چراغ های خطی) و با نور تاكیدی، به جذب مشتری كمك خواهد نمود. موضوعی كه در این بخش می تواند موثرتر واقع شود، استفاده از سیستم های كنترلی به منظور تغییر میزان شار نور و تغییر رنگ است. در واقع این سیستم روشنایی به نوعی به منظور استقبال از بازدیدكنندگان است.
در حال حاضر رویكرد معماران در جهت استفاده بیشتر از فضای Void در مراكز خرید به دلیل مزیت هایی كه فراهم می كنند، افزایش یافته است. با توجه به نیازمندی روشنایی و محدودیت های موجود در نصب چراغ در این تیپ فضاها، تامین روشنایی این بخش چالشی عمده برای طراحان سیستم روشنایی به شمار می رود.
روشنایی فضاهای عمومی و سالن‌های غذاخوری در مراكز خرید
در مراكز خرید فضاهای عمومی و فودكورت ها مكان هایی هستند، كه مردم عمدتاً زمان بیشتری را در آنجا سپری می كنند. بنابراین روشنایی در این مكان ها اهمیت بیشتری پیدا می كند. پارامتر یكنواختی در طراحی روشنایی این فضاها از اهمیت بالایی برخوردار است. به این دلیل كه بازدیدكنندگان به تمام محیط پیرامونی خود از لحاظ بصری اشراف داشته باشند. این موضوع سبب آرامش خاطر بازدیدكنندگان شده و شرایط مناسب را برای حضور طولانی تر آنها به وجود می آورد. پارامتر یكنواختی در طراحی روشنایی این فضاها از این جهت اهمیت بالایی دارد تا بازدیدكنندگان به تمام محیط پیرامونی خود از لحاظ بصری اشراف داشته باشند. این موضوع سبب آرامش خاطر بازدیدكنندگان شده و شرایط مناسب را برای حضور طولانی‌تر آنها به وجود می‌آورد. انواع چراغ دانلایت و ریلی برای روشنایی عمومی مراکز خرید می توانند کاربرد داشته باشند. چراغ لومیلاین و چراغ لدیسان دکوراتیو هم از نمونه های دیگری هستند که می توان از آنها در روشنایی عمومی مرکز خرید بهره گرفت.
روشنایی راهروها در مراكز خرید
راهروها فضای اتصال دهنده بخش های مختلف مراكز خرید هستند. طراحی روشنایی این بخش باید به مشتریان جهت یافتن ادامه مسیر و تسلط به محیط پیرامونی كمك كند. در عین حال نباید با روشنایی ویترین مغازه ها نیز تداخلی داشته باشد. استفاده از چراغ خطی و چراغ دانلایت کاربرد فراوانی در تامین روشنایی فضای راهروها در مراکز خرید دارد. همچنین نصب و استفاده از چراغ اضطراری نیز برای راهنمایی افراد در شرایط خطر الزامی می باشد.
